سوسری ها (سوسک های فاضلاب و حمام ) - لاشخوارهای غیر بهداشتی اماکن انسانی

*****

سوسک های حمام و فاضلاب در اصطلاح حشره شناسی با نام سوسری معروف هستند ؛ سوسری ها از متداول ترین آفات در بسیاری از خانه ها و ساختمان ها هستند که در طول شب برای جستجوی غذا در آپزخانه ها ، انبارهای مواد غذایی ، ظرف های زباله و فاضلاب دیده می شوند و بعلت عادات کثیف و بوی نامطبوع ، از آفات بشمار می آیند.

اغلب ساختمان ها و مجتمع های مختلف در کشور ایران و بخصوص شهرهای بزرگ ، با دوگونه از سوسری ها آلوده هستند:

- گونه " بلاتلا ژرمانیکا " و یا سوسری آلمانی:

این سوسری مختص آشپزخانه ها بوده و اغلب درد سر رستوران ها و شیرینی پزی ها و منازل می باشد، این گونه نسبت به سموم معمول ایجاد مقاومت کرده است لذا جهت ریشه کنی آن باید از روش های خاصی استفاده گردد.

- گونه " پریپلانتا امریکانا " و یا سوسری آمریکایی:

همان سوسک های فاضلاب هستند که منشا فاضلاب دارند و جهت ریشه کنی کامل آن، علاوه بر مجاری فاضلاب، محل عبور و مرور این حشرات نیز باید بطور کامل سمپاشی گردد.

مشخصات سوسری ها:

شکم بند بند و بیضی شکل، بال هایی که بطور متقاطع روی شکم قرار گرفته اند، رنگ قهوه ای بلوطی یا سیاه، اندازه ای بین یک تا پنج سانتیمتر.

سوسک ها پس از ورود به اماکن و مستقر شدن در محل مناسب، شروع به تخمریزی می کنند؛ تخم سوسک به تعداد 16 تا 48 عدد می باشد که درون پوشش یا کپسولی قهوه ای و لوبیا شکل، شامل دو ردیف موازی اتاقک های حاوی تخم به نام آئوتک ( Ootheca ) قرار دارد.

سوسری ها این کپسول ها را در محل های تاریک و دور از چشم در شکاف ها و درز ها گذاشته و یا به سطوح زیرین میز و صندلی یا تخت خواب، جعبه های چوبی و یا دیگر وسایل بسته بندی شده می چسبانند؛ کپسول ها بتدریج بزرگ شده و پس از مدتی سوسک های جوان سفید رنگ کوچک بدون بال از درون آن خارج می شوند.

از ابتدای تخم ریزی تا خارج شدن نوزاد سوسک (نمف)، 30 تا 50 روز طول میکشد؛ سوسری بالغ چند ماه تا یکسال زندگی می کنند و در این مدت عمل تخم ریزی چند بار تکرار میشود؛ سوسری ها منشا گرمسیری دارند اما برخی گونه های آنها در نواحی معتدل و نیز در قسمت هایی از خانه ها و ساختمان هایی که هوای گرم و مرطوب و غذای کافی وجود دارد بسر می برند.

نحوه زندگی سوسری ها

این حشرات مواد شیرین و نشاسته ای را ترجیج میدهند، آنها از شکر و شکلات های شیرین، شیر، پنیر، گوشت، نان و سایر غلات و همچنین از مقوا، جلد کتاب، چوب های روی سقف، کفی کفش، لاشه سوسری های مرده و فلج، خون خشک شده و تازه، مدفوع، خلط ، ناخن دست و پای افراد مریض و خواب تغذیه می کنند.

سوسری ها گرما را دوست دارند و پشت رادیاتوها و لوله های آب گرم مخفی میشوند، روزها در شکاف و درز دیوارها، چهار چوب درها و مبل ها پنهان میشوند، نقاط تاریک مانند تخت خواب، پشت یخچال، اجاق خوراک پزی و ظروف آشپزخانه، کابینت ها، توالت، حمام، لوله بخاری، محل نگهداری حیوانات، زیرزمین ها، داخل تلویزیون، رادیو و دیگر وسایل الکتریکی، آبروها و سیستم فاضلاب، محل اختفای سوسک هاست.

گروهی از سوسری ها از طریق راه رفتن و پرواز حرکت کرده و نیز همراه وسایط حمل و نقل، کشتی و هواپیما مسافت های طولانی را طی می کنند؛ مجاری فاضلاب، وسایل بسته بندی شده، جعبه بطری های نوشابه، کیسه های سیب زمینی، پیاز و سایر مواد غذایی که بگونه ای نامناسب انبار شده اند، اماکن و منارل آلوده مجاور، دودکش بخاری ها راه های انتقال این حشرات هستند.

اهمیت پزشکی و مبارزه با سوسری ها

سوسری ها از آفات مهمی محسوب میشوند که از کثافات، غذاهای فاسد، پارچه و چسب کتاب، تغذیه نموده و قسمتی از غذای هضم نشده خود را بر میگردانند، به دفع مدفوع روی غذا عادت دارند، از دهان و غدد خود ماده ای ترشح میکنند که در مسیر حرکت آنها و منابع غذاییشان بوی ماندگار و نامطبوعی ایجاد میکند.

سوسری ها با آلوده کردن مواد غذایی از طریق عوامل بیماری زای موجود در توالت ها، زباله ها و غیره باعث انتقال بیماری میشوند، سوسری ها عامل انتقال موارد زیر هستند:

- بیماری های باکتریایی: اسهال - دیسانتری - وبا - تب تیفوئید.

- بیماری های ویروسی: فلج اطفال.

- حامل تخم کرم های انگلی و نیز باعث ایجاد واکنش های آلرژیک مانند ناراحتی های پوستی، خارش، تورم پلک و ناراحتی های تنفسی.

راه های مبارزه با سوسری ها:

- جمع آوری و نگهداری مواد غذایی در ظروف درپوش دار در کابینت و یخچال.

- استفاده از زباله دان های دردار و قابل شستشو و استفاده از کیسه زباله.

- شستشو و پاک کردن کلیه سطوح، وسایل و سطل های زباله ابتدا با مواد پاک کننده مانند پودر و مایع ظرفشویی ( بمنظور حذف چربی و سایر مواد آلی که منبع تغذیه حشرات می باشند ) سپس ضدعفونی کردن آنها با مواد ضد عفونی کننده مانند پودر پرکلرین و وایتکس (جهت از بین بردن میکروب ها).

- استفاده از انبارها و زیر زمین های فاقد رطوبت و آب.

- بررسی بسته بندی ها، شانه های تخم مرغ، کارتن ها و نیز البسه شسته شده و مبلمان.

- مسدود کردن شکاف کف اتاق ها.